~~ column in ’t Ienoams geschreven door Ilse Bostyn / foto’s Ilse Bostyn

Een oude foto van de etalage van onze winkel in de Abdijstraat.

Oes pa en oes ma on ne winkol. Van elektrieke apparoaten en ‘uishoudartikols. Ze zen begost in de Kapellestroate, moar tons waze kik no nie geboor’n. Ik benne kik gruut gewoor’n in ulderen twieden winkol in d’Abdijstroate. Numero twieëndertig. Nen tijd diek nie lichte zal vergeet’n. ’t Wazejij zjust gelijk weun’n in ’t paradijs veur un kindeken gelijk kekik in de winkol van men ou’ers awor! Der wazejij oaltijd iet te beleev’n aldoare veur un druumerke mee vil fantasie.

Achter de tuug stonter altijd wel nen huup om te reorganiseer’n. De piel’n en de lamp’n stond’n in un rek oan de muur achter de tuunbanke en ik vondekik da vrie plezant om den boel der ied’re kiere uit t’hoalen en aalies der op een and’re plekke weere in te zett’n. Moa natuurluk moest’n oes pa en oes ma tons weere zoek’n wor da die iene piele of die and’re lampe neu weere stond… Moar ze woaren zulder vol patience mee mij.
Al spil’nde ee kik uuk allies gelird over Watt, Volt en Ampère! Keeze ne kier of wa gevoeld uuk…

Oes moeder oe tor uuk eur cadeaupapier en assorti strekskies en hiele kloss’n mee lint stoan. Awel zie… ke wazekik verzekers den gruutsten verbruikere van oal da schuun dinks! Pakskies moaken mee dings uit de winkol dee kik vrie geern. En van oal die lintsjies en strekskies moaktege kik kruuntsjies veur op men ‘uuft. Mee vrie lange, gekrulde sliert’n deraan want ke wildege zjust gelijk Rapunzel zijn niewoar. ‘k Peize alliene da kik wel op men ei’n uit dien’n toor’n geroakt zuu zijn… in ploatse van broave te zitt’n wacht’n op ne prens.

Mijn moeder en ik in de winkel tijdens de braderie in 1969.
Aan de wand achter ons hangt zo’n ‘spiegol
mee planchetsje en engolkies en apliekskies’.

An den ienen muur ‘ieng’n der oalemoale kaderkies en spiegelkies en dingskies veur oan de muur t’hang’n. ‘k Zaale kik mij zekers altijd die barokkige spiegelkies mee in ’t goud geverfde lijst’n rappeleer’n. Der woaren doar dikwols van die gou’ie engolkies en un planchetsje bij veur derneefies ’t ‘ang’n. Ge kost ter uuk van die apliekskies bij kuupen. Mee ’t zjuste lampke derin goaft da schuun lucht bij ui’n spiegol of ui schilderije.
Oes ge in azuu en spiegelke mee assesoirkies keekt, zoagde gij eu eig’n wezen wel, moar tons in un ‘emels perspectief. Deur die omlijstinge mee engolkies en apliekskies natuurluk. Allee… meschiens verstoade da nie, moar ge moet da zien mee ’t zielke van un druumerke vanzelf.

En die postuurkies! Oeijejoeie die postuurkies! Oes moeder ee doar verzee’ers veele mee eur ‘erte ien eur keele noar stoan kijk’n hoe dakekik doar mee oan ’t speel’n was. Ajoa want die beeldekies woaren van biskwie è! Da koste breek’n.
Oazekik die postuurkies zoage, verdweene kik in nen anderen wierold! Vol mee herderkies en prinseskies, perdekies en beestsjies en blommekies. Die postuurkies woarenejij gien beeldekies mir, moar ze leefdegen zulder écht. Allee zeg neu zelve: ge kundet tog nie beter èn dan in ne winkol vol mee oal da spruukskiesdinks awor!

Jaja, dit is hét ‘postuurke’!

Woan ne kier un postuurke stoan van un koetske mee twie perdekies veur’n en un koetsierke op den bok. Der staptege un medamke uit an d’hant van un menierke die eur vrie ‘offelijk uit da koetske ‘ielp. Oezekik da zoage, moaktege kik vanzelve un reeveranske en wazekik oas bij tuuverslag op un bal beland.
Ke nènekik da postuurke neuit vergeet’n. En wadun verdriet den dag da ta beeldekie verkocht ewas!
Moar… ’t leven ee soms schuune surpriezen veur oes. Veele, veele joar’n achteraf kreege kik van ut madamke die da beeldekie toes gekocht oa… da beeldekie tog kado zeekers! Un soevenierke oan de winkel, zeizezij. Azuu content dakekik doar mee was! En kemmekik da postuurke nog oaltij in men kasse stoan.

Azuu è kik uuk nog lintsjies uit men moeder euren winkelveurroad. Joajoa échte woare! Ken der ne foto van gemoakt zuuda ge mij zoet geluuv’n.

Allemaal lint en strikken uit onze winkel… zo’n 40 jaar oud nu.

En ’s oevies loate zoat oes moedere nog vrie te werken an ’t duupsuiker da besteld was. Ze moaktege de schuunste creeoaties. Van die greute bonbonie’ères mee suikerbuun’n in tuurentsjies geschikt. Soms mochtekik ‘elpen mee de kleine dingskies. Moar ken uuk die teurens lieren moaken. Da geheimke goak ulder nie verklappen.
Woanewulder suikerbuun’n in alle coeleurkies. Zelfs gou’ieë! En ze stond’n secuur beword, coeleur per coeleur, in duuz’n in de kasse. En ik wieste ze stoan. Joa… da waas vanzelf vrie verleidelijk. Moar echt woare, up men ierste communiezielke, keneeder neuit zonder vroagen iene gepakt! Messchien dat doarom es dak er zovele gekree’n è van oes moedere. Moar nie dikwols een gou’ieë, want dedie woaren duure en oes moeder oetor moar ien duuze per kier van.

Oes voadere oe un ander soort paradijske neefies de winkol. Zijn werkploatse. Da loagt dor vol mee dings woar dak van mir dan den ‘elft nieë wieste wadata was. ‘k Liepe kik dor altijd rond mee gruut uu’n en veel vroag’n. ‘k Moste meekijk’n mee oes pa oastie nen televisie of un ander apparoat oan ’t repareer’n was. ‘k Rappeleere mij nog die ou’e televisies mee un beeldbuize. Oa oes pa azuu nen bak open dee, zot da vol mee droadsjies en dingskies en ie wistejij dor zeuwat blendelings zijne weg in te vin’n. ‘k Vondeke kik oes pa ne vrieë stoere vent. Datejij da durfdege! Want ‘k oa kik gelird da azuu un beeldbuize kost ontplof’n, moar uus pa verpinktege nie oastie dor in bezig was.
Ie eejij den iersten televisie op ’t dorp g’installeerd. Dorveur’n moestie op ’t dak van ’t huis kruip’n veur un antenne te ploatsen. Da ee kik hem nog veele weet’n doen ze. En zonders veiligheidskabols, zulle!
Ie ‘ing mee de fiestdoagen uuk oaltijd de lampkies in d’Abdijstroate aan de poalen en de buumen. Oes moedere vond da gien goe gedacht, ze was schui dattie zuu vall’n. Moar oes pa was nie van de schuitste. En dá emmekik van hem zie.

Sins dien’n tijd weete kik uuk oe da kik elektrieke apparoaten moe open moak’n en repareer’n. Serieus. Ken bennekik doar nie schui van. ‘k Pakke kik oes toernaviezen (der zender nog van oes pa bij) en ‘k vijze kik iet open veur te zien wada ter schilt. Oes pa moestet weet’n!

Vanveuren in zijn werkploatse oatiejij zijn’n buroo gezet… Da loagt doar vol mee papier’n en doar stond… un groene tiepmasjiene! Azuu un ou’erwetse woar dage ferm op de letters moeste klopp’n. Doar zoate kik vrie geer’n. Mee men kleine vingerkies schote kik geregeld wel ne kier tuss’n die letterknopp’n, moar da kost mij nie schil’n. Oazek secretarke an ’t spil’n was, zoate kik uuk in nen andere wierold.
Vanzelve ginge kik de factuur’n van uus pa revieseer’n. Un handtiekeninkske hiere en un krulleke doare. Ie moestejij da serieus in de goat’n ‘ou’en zuudata nie verkierd ginkt. A joa, de kliènt moest un propere rekeninge krijg’n vanzelf! Moar ie zoagdejij wel da kik da vrie plezant vonde om te doene en toes eetiejij mij zen ou’e facturen gegeev’n veur up te schrijv’n en te tiep’n. Doar kostekik nie veele verkird mee doene en azuu oa kik men eig’n boekhouwinge.

‘k Peize da kik tog mir geld in ’t schuif gebracht zuu èn moestekik mijn goestinge meug’n doen èn. Op nen dag binst dakik ’t zoakenvrouwke an ’t spil’n was, ee kik ne kier al d’etiketsjies mee de prijz’n van mijn moeder eur voazen en ander dinks veranderd. ‘k Oat allemoale duurder gemoakt. Amaaai… daënee men moeder mij nie in dank afgenom’n, zulle! Ze waster nie van gediend. Oal die prijz’n moest’n weere noar beneen en z’oa oal zuuvil werk.

En neefies oes pa zijn werkploatse waster un gangske woarda de fless’n mee gaaze stond’n. Dor kwame kik nie veele. Da was un gangske da nie veele gebruikt wirdt en doar zoaten kobben en spuuken. Alee, da peisdege kik tog. Moar da zal misschiens men fantasie wel weere geweest zijn. En da gangske liept noar achter’n noar un klein ploatske tussen de werkploatse en ’t waskot. Vroeger zoe da buiten geweest zijn, moar da was verre veur mijnen tijd. Da was allemoale vrie miesterieus. Zjust gelijk da zolderkoamerke bov’n woar dawe nie most’n luupen omdat we deur de vloer zoen zakk’n. Moar da es veur un ander ver’oal over oes huis. Un ‘iel oud, schuun ‘uis mee veele verhoal’n.

‘k Wildege ‘iere zjust iet vertell’n over oeze winkol, men paradijs vol schatt’n en avontuur’n woar dakik aalies kostte zijn. Van prinseske tot secretarke, van engelke tot zoakenvrouwke, van elektrieker tot kobbenspuukenjoager.

Ons huis in de Abdijstraat met de winkel.
Hier zie je ook de ouderwetse televisie-antennes op het dak.