~~ geschreven door Christiane De Smet / met dank aan Marc Maryns (intro, voetnoten, bewerking tekst) / foto’s Christiane De Smet, François De smet, Raoul Vanhee, drukkerij Pius Verhegge, KBO Ename

Een vroegere inwoonster van Ename, Christiane De Smet, wilde enkele foto’s aan haar broer Roland bezorgen om deze op dit weblog ‘Ename, mijn dorp’ en de facebookpagina ‘Ge zijt van Ename als…’ te plaatsen. Bij het bekijken van de foto’s kwamen veel herinneringen aan haar jeugd in Ename naar boven. Deze herinneringen schreef ze neer in een brief aan haar broer. En deze brief mogen wij met u delen. Leest u mee?
Deel 1 van de brief met foto’s kunt u vinden in dit blogartikel:
https://enamemijndorp.com/2021/01/13/herinneringen-aan-mijn-jeugd-christiane-deel-1/

Herinneringen aan mijn jeugd en latere jaren

Dag broere Roland,

Hier ben ik dan terug met nog een briefke.
Nog alles goed met jullie? Hier gaat ons leven zijn gewone gang en ik hoop dat het daar bij jullie ook zo is. Klagen doe ik zeker niet, ik heb dat bijna nooit gedaan. Alhoewel, die Corona-pandemie speelt ons toch lelijk parten. Sommige dagen den ik dat het hier een duiventil is waarbij nog duivers noch duivinnen even het open luchtruim in kunnen. Wat men noemt: ophokplicht.
In mijn vorige brief heb ik reeds één en ander aan herinneringen opgehaald. Hier volgen er nog een reeks.

Het ik je vroeger nog verteld over ‘mijn’ boom? Een boom voor mij alleen.
Neen? Nooit over gepraat? Wel, tegenover den hoek van het domein van Torreken te Walle, waar de weg (of beter de Wallestraat) een bocht naar rechts maakt, was er een hekken om naar de weide te gaan. Dat is er nu nog. Er was ook een beekje met helder water waar we van dronken wanneer we dorst hadden. Misschien had er hogerop in Volkegem wel eens iemand een plaske gedaan in dat water, maar dat smaakten we niet. We hadden dorst van het vele spelen en we konden naar hartenlust onze dorst lessen.
En daar juist aan de overkant van de beek staat die boom. Vraag me niet om welk ras, euh… boomsoort, dat het gaat. Ik weet het niet. Omdat ik niet mocht meespelen vertelde ik als kind veel aan die boom. Wat weet ik niet meer, maar heel veel. Vandaar dat die boom zoveel voor mij betekend heeft. Ik kon hem veel toevertrouwen en hij verraadde me nooit. Het was een prachtige kindertijd. Een kindertijd die oh zolang voorbij is. Konden we nog maar eens terug gekatapulteerd worden naar die kindertijd!

Wanneer we nu naar ‘het nieuwe kerkhof’ in de Wallestraat rijden, naar het graf van onze ouders (Agnes Bekaert en Maurice De Smet), dan kan ik het niet laten om een kleine omweg te maken naar ‘mijn’ boom. Ik ga meermaals per jaar het graf van pa en ma kuisen. Daarna rijden we terug naar huis langs die boom, ‘mijn boom’! En dan groet ik die. Stom hé, maar waar. Tot vorig jaar, zegge en schrijve 2020, stond die er nog.

Of diene keer dat boer Robert boos was op jullie. Ik zat er voor niets tussen, want ik was er niet bij toen jij samen met Willy B. de meuties in de weide had vastgebonden aan de houten palen van de afsluiting. Hij probeerde jullie weg te jagen, maar hij kon niet zo vlug lopen als jullie. Hij had de fysiek niet meer van toen hij voetbal speelde bij Goldstar Ename. Nog een geluk want hij had een stok mee! Ik kon er hartelijk om lachen toen jullie het verhaal buiten adem kwamen vertellen thuis. Ons ma schudde meewarig haar hoofd, zo van: ‘Moar jongies toch, wa goe nog allemoale uitspuken!’

Wat ik nu ga schrijven is van een recentere periode. Ik was toen al volwassen. Vóór de ingang van de kerk veranderd werd – dus al heel veel jaren geleden – maakte ik nog zoiets mee.
Ons oudste dochter Melanie is gedoopt in Ename. We woonden toen in bij onze ouders. Ik weet niet meer juist hoe oud ze was, maar ze kreeg zo van die grote wratten op haar voeten. Ik probeerde die goed te verzorgen, maar veel hielp dat niet. Integendeel. Toen dochterlief veel pijn had en de dokter erbij gehaald moest worden, zei deze: ‘Ze moeten uitgesneden worden en het zullen diepe wonden zijn want ze zitten onderaan haar voet en zijn tot op het been van haar voeten gegroeid.’
Na zo’n ingreep zou dat zeker drie maanden herstel worden en daarom gaf deze dokter mij de raad om naar Lourdes op bedevaart te gaan of… gaarne te zien. Een bedevaart naar Lourdes kon ik niet betalen want we hadden ondertussen drie kinderen. Maar ‘gaarne zien’ lag wel in mijn mogelijkheid en ’t kostte mij niet veel.
Allee, ik kon het maar proberen hé! Maar het lukte niet en toen zei ik: ‘Als het ergens kan dan is het in de kerk van Ename.’ Ik had er mijn eerste en plechtige communie gedaan, ik was er getrouwd en Melanie was er gedoopt. Dus wij trokken te voet naar de kerk. Deze was nog niet veranderd (met het portaal achteraan). De wijwatervaten waren hoog en omdat ik haar niet zo hoog kon optillen deed mijn man Pol dat. Hij stak haar beide voeten in het wijwatervat en probeerde Melanie zolang mogelijk met haar voeten in het koude water te houden. We hadden tegen Melanie gezegd dat ze haar voeten stil moest houden en dat ze niet mocht spartelen als het wijwater te koud voelde, want anders zou dat wijwater op de grond spetsen. En met gewijd water wordt er niet gemorst.
Ik moet er wel aan toevoegen dat ik voor alle zekerheid Melanie haar voeten mooi had gewassen en zweetvoeten had ze zeker niet.
Toen Pol haar niet meer opgetild kon houden, hebben we Melanie haar voeten een beetje afgedroogd, haar schoentjes terug aangedaan en zijn we vertrokken. We zijn niet eens binnen gegaan in de kerk. Nee, we waren vlug weg uit schrik dat iemand het zou zien.
En zie, ik die in zovele verhalen niet geloof en die twijfels heb over mirakels, zag met de dag die wratten kleiner worden. Na een maand waren ze gans verdwenen! Ze heeft op die plaatsen nooit meer wratten gehad. En toen dacht ik dat er zich daar in het portaal van de kerk een wonder had voltrokken. De Heilige Laurentius was voor mij de genezer van alle wonden. Ik noemde dat ‘het wonder van Ename’.

Oh ja broere, ik stuur u ook enkele foto’s uit den tijd van toen. De eerste foto is van de processie. Ik sta erop en een zekere Thérèse die bij mij in de klas zat van het eerste tot het zesde studiejaar, in de kloosterschool in Ename. Jij en onze broer Marc staan op de achtergrond. De foto is getrokken door onze François. Hij heeft deze zelf ontwikkeld in zijn ‘doka’ donkere kamer. Dan zijn er nog drie foto’s bij van toen het eerste scoutlokaal, achter het klooster van Ename, werd ingewijd. De naam van de oude pastoor is terug te vinden aan de kerk in Ename, als die graven er nog liggen. Links, wanneer je met je rug naar de vroegere ingang van de kerk staat. Dan nog twee foto’s van de kerk zoals ze er vroeger uitzag in het donker met verlichting op het kruis en een gewone foto van overdag.

• 

• 

• 

• 

• 

Soms luister ik eens naar het lied ‘Het dorp’ van Wim Sonneveld. Zo mooi om naar te luisteren. Dan komt die heimwee naar mijn jeugdjaren naar boven. Dan zou ik terug door die buis onder de straat willen kruipen. Of nog eens in de processie willen gaan. Of nog eens op Gust zijn kar zitten.
U vraagt zich misschien af hoe het komt dat ik zoveel herinneringen heb en dat ik mij dat allemaal nog herinner. Wel, zoals ik reeds schreef was ik veel ziek en wanneer ik na genezing weer met jullie mocht gaan spelen dan was dat voor mij een feest.

Nog zo’n herinnering: als het Feest t’Ename was dan kwamen de zigeuners. Ze stonden met hun wagens en paarden wat verder dan de hof van boer Van Hoecke (2). Iets verder dan het electriciteitscabientje (3). En je mocht ervan op aan dat je een kip of iets anders kwijt was. Ze kwamen voor de paardenmarkt en toonden dan hun kunsten. Ik zie het nog altijd voor me. Ene mee pikzwarte ogen en die sprong van zijn paard, erover, enzovoort, terwijl hij dat paard deed rennen. Amai dat was mooi! Om de een of andere reden is dat allemaal achtergebleven. Maar ja, er zouden geen boeren meer zijn in Ename, dus ook minder paarden. Tenzij dan één om ‘juutje paardje’ mee te doen en een toerke te gaan rijden in de volle natuur van het bos t’Ename.

Eén van de meiskes moest dan die dagen naar school komen in het klooster. Ze had veel te grote schoenen totaal verkeerd aan en een zuster had dat gezien. Ze deed ze goed aan haar voeten. Ik denk dat dat kind bijna nooit schoenen droeg of misschien wel geen schoenen had. Ze zat dan bij juffrouw Martha (ik denk dat ze zo noemde) in het eerste/tweede studiejaar. Maar ze kwam soms slecht van de hoofdpijn. Nu denk ik dat het migraine was, maar toen kende ik dat woord nog niet. Och… die moet afgezien hebben in die dagen, maar wij beseften dat niet.

Dan had je juffrouw Maria die het vierde deed. Dat was zo’n lieve. Het vijfde was voor zuster Mathilde (4) die later moeder-overste werd. Die zag ons allemaal heel graag en wij haar ook. Wie het zesde deed weet ik niet meer hoe ze noemde. Ze had wel de bijnaam ‘tomaat’, dat weet ik nog wel. Dat was een vieze en als ze kwaad was kwam ze zo rood als een tomaat.
Dan had je nog een zevende en een achtste jaar. Die zaten in dezelfde klas, maar door glas of zo afgescheiden. En ik denk nog enkele trappen hoger. Zij leerden huishouden. Ik weet niet meer wie dat gaf, maar ik denk ook ‘de tomaat’.
Wanneer een meisje 14 jaar was, was het gedaan met naar de school gaan. Dan moest ze naar de fabriek gaan werken. Ik weet het niet meer zeker, maar ik denk dat we na mijn zesde studiejaar nog met twee waren die verder studeerden.

Oef ik stop! Heb al veel herinneringen opgehaald en mijn pols doet een beetje pijn van dat alles neer te pennen. Later zal ik wel nog eens wat herinneringen opschrijven.

Groeten broere, ook aan gans uw familie,
vanwege je zusje,
Christiane

Verklaringen

(1) De oude pastoor: dit is Jozef Van Caeneghem, afkomstig uit Eine, geboren op 17 juli 1894. Hij was pastoor in Ename van 19 november 1941 tot 19 april 1962 (de dag van zijn overlijden).

(2) De boerderij van boer Van Hoecke was ook gekend als ‘Het Schalieënhof’, vóór 1914 was er ook een café met dezelfde naam. Meer informatie kunt u lezen in dit blogartikel: https://enamemijndorp.com/2018/02/06/herberg-t-schalienhof/

(3) Het electriciteitscabientje: het gebouwtje dat links naast Grizzly (geluids-, licht- en video-installaties) staat, nu Martijn Van Torhoutstraat.

(4) Zuster Mathilde: zuster Mechtilde